Mác 2:1-2: “Mấy ngày sau, Chúa Jesus trở về thành Ca-bê-na-um. Nghe tin Ngài về nhà, dân chúng kéo đến đông đảo đến nỗi ngoài cửa cũng không còn chỗ và Ngài dạy đạo cho họ”
Mặc dầu ra đời tại Bết-lê-hem, xứ Giu-đa miền Nam, Chúa Jesus lớn lên tại Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê miền Bắc. Bước vào chức vụ, Chúa rời Na-xa-rét đến Ca-bê-na-um, một làng chài lưới bên bờ Tây Bắc của biển hồ Galilee.
Ðược hình thành trong thế kỷ thứ nhì trước Chúa nên Ca-bê-na-um chỉ được nhắc đến trong Tân Ước. Nằm dưới mực nước biển, và khoảng 10 dặm (16 km) về hướng Bắc của Ti-bê-ri-át.
Ðánh cá, làm cá khô, xuất cảng cá, đan lưới, vá lưới, đóng thuyền và sửa chữa thuyền là ngành chuyên biệt của đa số dân Ca-bê-na-um. Phần còn lại làm ruộng, nhờ đất cày cấy ở đây phì nhiêu.
Ca-bê-na-um là một trung tâm thương mại quan trọng của vùng Galilee. Giao lộ từ bờ Ðịa-trung hải và Ai-cập dẫn sang Damascus, Syria và Mesopotamia. Các đoàn hành thương nghỉ đêm tại Ca-bê-na-um – lấy nước, mua rau cải, ngũ cốc và cá khô.
Ca-bê-na-um trở thành cửa khẩu quan thuế lớn. Lê-vi Ma-thi-ơ thu mãi lộ, thuế cá, hàng hóa thương mại, nông sản, ngũ cốc tại đây. Chúa Jesus đến gặp Lê-vi tại sở thuế để kêu gọi ông. Ông đứng dậy dứt khoát theo Ngài liền (Ma-thi-ơ 9:9).
Ông mời bạn bè đến nhà dự một bữa tiệc trang trọng để giới thiệu Chúa. Thấy Chúa ngồi ăn với những người thu thuế gian dối, mấy thầy Biệt lập bất bình, đến chất vấn các môn đệ Ngài: “Sao Thầy các anh ngồi ăn với hạng người xấu xa đó?”
Chúa Jesus đáp: “Người bệnh mới cần bác sĩ, chứ người khỏe mạnh không cần! Ta đến trần gian không phải để thuyết giảng cho người thánh thiện, nhưng để kêu gọi người có tội quay về Thượng Ðế.”
Một đại đội lính La-mã xây dựng pháo đài và cơ sở đóng quân khá bề thế tại mặt Ðông của Ca-bê-na-um, dưới quyền một sĩ quan mà các sách Phúc âm gọi là thầy đội (a centurion).
Thầy đội nầy là người khiêm cung, kính sợ Chúa và rất tử tế với người Do-thái. Ông xây nhà hội cho họ – nơi Chúa giảng dạy. Một đầy tớ thân tín của ông đau gần chết, Chúa chữa lành nhờ lời cầu xin thành khẩn và đức tin lớn của ông (Ma-thi-ơ 8:5).
Tại sao Chúa dọn về Ca-bê-na-um? Không phải vì cảnh đẹp của hồ Galilee. Không phải vì Chúa thích câu cá, khi “ao thu lạnh lẽo, nước trong veo.”
Chúa chọn Ca-bê-na-um để ứng nghiệm lời tiên tri Ê-sai 9:1-2: “Thời kỳ tối tăm tuyệt vọng sẽ chấm dứt. Dù lãnh thổ Sa-bu-lôn và Nép-ta-li sắp bị Chúa đoán phạt, nhưng trong tương lai chính các lãnh thổ đó tức là vùng Ga-li-lê và bắc Giô-đanh, trên con đường ra biển sẽ đầy dẫy vinh quang. Nhân dân đang đi trong bóng tối sẽ thấy Nguồn Sáng lớn chiếu soi những người đang ngồi dưới bóng sự chết.”
Ma-thi-ơ 4:13-16 trích dẫn lời tiên tri nầy: “Ngài lại rời Na-xa-rét, đến ngụ tại thành Ca-bê-na-um bên bờ biển Ga-li-lê, cạnh vùng Sa-bu-lôn và Nép-ta-li. Việc xảy ra đúng như lời tiên tri Ê-sai.”
Ê-sai rao báo lời tiên tri nầy 700 năm trước Chúa Jesus – xác định Chúa sẽ thi hành chức vụ tại vùng Giô-đanh. Chúa vượt sông Giô-đanh để vào lãnh thổ của Herod Philip, tức là vùng Golan Heights ngày nay.
Vì Chúa Jesus chọn Ca-bê-na-um làm căn cứ truyền giáo, nên một số sứ đồ cũng dọn về đây. Mặc dù sinh ra và lớn lên tại Bết-sai-đa (Giăng 1:44), Phi-e-rơ và Anh-rê đã dọn về Ca-bê-na-um. Gia đình bà gia của Phi-e-rơ ở tại đây.
Sau khi ngồi trên thuyền của Phi-e-rơ dạy dỗ dân chúng, Chúa bảo Phi-e-rơ: “Con chèo ra chỗ nước sâu thả lưới, sẽ bắt được nhiều cá. Phi-e-rơ đáp: ‘Thưa Thầy, chúng con đánh cá suốt đêm mà chẳng được gì. Nhưng Thầy đã bảo, chúng con xin thử một lần nữa!”
Họ thả lưới và bắt được nhiều cá, đến nỗi lưới sắp rách. Họ gọi bạn chài trên thuyền kia đến tiếp tay. Cả hai thuyền đều tràn ngập cá, gần chìm. Các tay chài lão luyện Si-môn, Anh-rê, Gia-cơ và Giăng đều kinh ngạc.
Phi-e-rơ quỳ xuống trước mặt Chúa: “Lạy Chúa xin lìa xa con, vì con là người tội lỗi, không xứng đáng ở gần Chúa.” Chúa bảo: “Ðừng sợ, từ nay các con sẽ đi cứu vớt đồng loại.” Sau khi đưa thuyền vào bờ, họ bỏ tất cả để theo Chúa (Lu-ca 5:1-11).
Có lần Phi-e-rơ bị gạn hỏi: “Thầy của anh có đóng thuế Ðến thờ không?” Phi-e-rơ đáp: “Có chứ!” (Ma-thi-ơ 17:24). Ông vào nhà định trình lại với Chúa, nhưng Chúa hỏi trước: “Con nghĩ sao? Các vua chúa đánh thuế con cái trong nhà hay người ngoài?”
Phi-e-rơ thưa: “Người ngoài!” Chúa tiếp: “Còn con cái trong nhà khỏi đóng thuế. Nhưng để làm gương tốt, con ra biển câu cá. Ðược con cá đầu tiên, con banh miệng nó sẽ thấy một đồng bạc. Lấy đồng bạc đó đem đóng thuế cho ta với con!”
Các nhà khảo cổ đã đào bới được căn nhà của Phi-e-rơ (Mác 1:29). Ðây là chỗ Chúa chữa lành bịnh cho bà gia Phi-e-rơ. Nhà nầy rất rộng – gần nhà hội, đủ chỗ cho cả phái đoàn truyền giáo của Chúa.
Sau khi Chúa chết, sống lại và về trời, nhà nầy trở thành nhà của “Hội thánh tư gia đầu tiên.” Mấy trăm năm sau, một ngôi nhà thờ được xây dựng ngay tại địa điểm nầy để kỷ niệm.
Nhà thờ về sau bị phá hủy nhưng các nhà khảo cổ đã đào tìm được cả nhà thờ và nhà của Phi-e-rơ. Mari, mẹ của Chúa Jesus cũng dọn về đây cùng với các em của Ngài (Ma-thi-ơ 12:46-49).
Nhà hội là một tòa nhà đá kiên cố, nổi bật ngay trên đồi cao, gần bên hồ. Nhà hội nầy đã bị phá hủy cùng thời với Ðền thờ Jerusalem, năm 70 Sau Chúa. Nhà hội ngày nay đang đứng vững tại Ca-bê-na-um là một tòa nhà đá trắng kiên cố, được xây dựng khoảng năm 250 Sau Chúa.
Ðây là nơi người Do-thái đến, hướng mặt về Jerusalem cầu nguyện. Mác 1:21-27 cho biết sau một lần giảng dạy tại nhà hội nầy, Chúa quở trách ác quỷ và đuổi chúng ra khỏi một người bị quỷ ám.
Cũng trong nhà hội nầy Chúa giảng: “Ta là Bánh hằng sống từ trời xuống. Ai ăn Bánh nầy, uống huyết nầy chẳng bao giờ chết nhưng được sự sống đời đời” (Giăng 6:51-69).
Tại đây, một lần Chúa đang giảng dạy, mẹ và các em Ngài đến đứng bên ngoài muốn nói chuyện với Ngài. Chúa phán những lời đáng ghi nhớ, “Ai là mẹ ta? Ai là em ta? Ngài chỉ các môn đệ: Ðây là mẹ và anh chị em ta. Vì tất cả những người làm theo ý muốn Cha ta trên trời đều là anh chị em và mẹ ta.”
Ca-bê-na-um là nơi Chúa Jesus làm khá nhiều phép lạ. Mác 2:1-12 ghi lại câu chuyện bốn người khiêng một người bại nằm trên cáng. Biết không thể chen qua đám đông, họ dỡ mái nhà, dòng người bại xuống trước mặt Chúa.
Thấy đức tin của họ, Chúa bảo người bại: “Con ơi, tội lỗi con được tha rồi. Hãy đứng dậy, đem cáng về nhà!” Người bại lập tức vùng dậy, xếp cáng vác đi, ngay trước mặt mọi người. Ai nấy đều kinh ngạc, ca ngợi Chúa và bảo nhau: “Thật là việc phi thường, chưa bao giờ thấy!”
Hoàn cảnh đau thương của người bại thúc đẩy bạn anh hành động. Bạn và tôi thấy ai chung quanh mình với nhu cầu thể chất, nhu cầu tâm linh cần giúp đỡ?
Một viên chức từ thành Ca-bê-na-um có con trai đau nặng gần chết, tìm Chúa Jesus trong thành Ca-na, nài nỉ Chúa trở về Ca-bê-na-um chữa bệnh cho con: “Xin Chúa đến trước khi con tôi chết!” (Giăng 4:49)
